'Gaat de EU zichzelf boycotten? Vergeet het maar!'
OPINIE - Thomas von der Dunk − 09/03/14, 08:27
© reuters.
column Welke sancties moet Brussel nu nemen, vanwege de schending van het internationaal recht? De Krim - laat dat duidelijk zijn - krijgt Oekraïne er echt niet mee terug. Het Kremlin laat die nooit meer los, stelt Thomas von der Dunk.
Voor de Russen bezit de Krim dezelfde gevoelswaarde als Gibraltar voor de Britten
© reuters.
'EU op één lijn over Georgië-crisis 2008', zo kopte de satyrische nieuwssite 'De Speld' afgelopen donderdag, naar aanleiding van de pijlsnelle annexatie van de Krim door Rusland. Eigenlijk lijkt mij dat in het geval van Oekraïne nog ongekend optimistisch: de suggestie dat men in Brussel inderdaad al binnen zes jaar op één lijn zou kunnen zitten.
Nee, dan was die tweede constatering in De Speld inzake de bozige commentaren van de leiders van Europa dezer dagen al iets reëler: 'Er is geen continent ter wereld dat het regime van Dzjengis Khan zo ondubbelzinnig heeft veroordeeld. Al in de 19de eeuw zeiden Europese machthebbers dat het allemaal wel wat minder had gekund'.
Als het op snel handelen aankomt, dan heeft - we zagen dat al met Milosevic versus de NAVO - een eenhoofdige autocratie meestal een forse voorsprong op een veelkoppig democratisch vergadercircuit. Bij elke grote internationale crisis valt Europa langs vaste lijnen uiteen, conform de eigen historische trauma's en economische belangen.
Welke sancties moet Brussel nu nemen, vanwege de schending van het internationaal recht? De Krim - laat dat duidelijk zijn - krijgt Oekraïne er echt niet mee terug. Het Kremlin laat die nooit meer los: voor de Russen bezit die dezelfde gevoelswaarde als Gibraltar voor de Britten.
Ook de EU zou uiteindelijk er niet aan ontkomen de vraag naar de staatkundige toekomst van de Krim aan de bewoners zelf voor te leggen
© anp.
Jaap de Hoop Scheffer
Fait accompliDe annexatie is een fait accompli, zoals Jaap de Hoop Scheffer terecht afgelopen donderdag op een bijeenkomst in Clingendael stelde - hoe komt het toch dat Nederlandse politici pas verstandige dingen gaan zeggen, zodra ze van de last van een politiek ambt zijn bevrijd?
Een van zijn mede-discussianten benadrukte dat het Westen moest blijven hameren op het internationaal recht. Maar het Westen heeft daar ook zelf niet altijd een boodschap aan. Voormalig VN-ambassadeur Peter van Walsum distantieerde zich als lid van de commissie-Davids indertijd nadrukkelijk van het idee dat internationaal recht altijd en overal boven alles zou gaan. U weet wel: dat draaide bij die casus uiteindelijk om de kennis van nu versus de kennis van toen. De Hoop Scheffer weet daar alles van.
In het geval van de Krim, dat door Kiev voorlopig nog onvoorwaardelijk teruggeëist wordt - waartoe zelfs het dreigen met geweld niet wordt geschuwd - komt daar nog iets bij. Stel dat de hardliners - 'als Poetin nu geen halt wordt toegeroepen, zal hij steeds verder gaan' - hun zin krijgen, wat wordt dan de uitkomst?
Zijn optreden mag alle afkeuring verdienen, en het nu steeds verder vervroegde referendum een farce zijn, ook de EU zou uiteindelijk - als zij haar eigen democratische uitgangspunten inzake zelfbeschikkingsrecht, die zij tegen Poetins chantagepolitiek tegenover Oekraïne heeft ingezet, tenminste respecteert - er niet aan ontkomen de vraag naar de staatkundige toekomst van de Krim aan de bewoners zelf voor te leggen.
MeerderheidDe kans is groot dat die ook dan in meerderheid voor Rusland zouden kiezen, omdat de meeste Krimbewoners Russen zijn. Dat betekent dat Brussel een conflict hoog laat oplopen, omdat de methodes waarmee een bepaalde uitkomst bereikt wordt niet deugen, terwijl die uitkomst dezelfde blijft. Zou dat achteraf écht voor escalatie een goede legitimatie vormen?
Welke maatregelen zouden dat bovendien moeten zijn? Met elke economische sanctie die de handel met Rusland betreft, straft de EU meteen ook zichzelf. Gaat de EU zichzelf boycotten? Vergeet het maar! Dat maakt veel van de opgewonden reacties tot geblaas en geblaat voor de Bühne.
Den Haag bijvoorbeeld, en dan speciaal de VVD, is daarvoor veel te dol op Oost-europese criminelen. Hen mag met het witwassen van hun zwarte geld vooral geen strobreed in de weg worden gelegd. Herinnert U zich de reactie van staatssecretaris Weekers, toen het ging om het aanpakken van Nederland als belastingparadijs? Nog vorig jaar maakte de Tweede Kamer zich onsterfelijk belachelijk door per motie als onaantastbare waarheid vast te leggen dat wij niet zo genoemd mochten worden. Als het om Newspeak gaat, kan ook de familie Kim in Pyongyang soms van Den Haag leren.
Telkens als er in de wereld een kleptocraat of autocraat ten val komt, blijkt die een fors deel van zijn van zijn aan de eigen bevolking ontroofde buit in Nederland te hebben gestald: indertijd Kaddafi, nu Janoekovitsj. Pas nadat hij gevallen is, treedt de Nederlandse overheid tegen zo iemand op.
Nog kort voor de omwenteling in Kiev was onze ambassade aldaar, geheel conform de Uri Rosenthaldoctrine dat buitenlandse politiek slechts handelsbevordering is, druk doende Oekraïense oligarchen voor het oprichten van een brievenbusfirma in Nederland te interesseren. Andermaal blijkt het gelijk van Benjamin Franklin: Holland is not a nation, but a shop.
Gasrotonde en belastingrotonde van EuropaEén uurtje Nieuwsuur volstond donderdag om te weten dat van de manmoedigheid van Den Haag, dat zo graag de gasrotonde en belastingrotonde van Europa wil zijn, straks weinig overblijft.
Laurens-Jan Brinkhorst, in Clingendael aanwezig, moest niet aan economische sancties denken, omdat Europa economisch net een beetje begint op te krabbelen - met het oog op de gevreesde anti-stem bij de Europese verkiezingen niet zonder belang.
De Hollandse bollenboeren zagen hun bloemenexport al in rook opgaan. Durft het kabinet een ontslaggolf politiek voor zijn rekening te nemen? Dijsselbloem kan de extra inkomsten uit Russische brievenbussen bovendien maar al te goed gebruiken om de begroting rond te krijgen. Hoeveel kiezers willen dokken om de Krim uit Poetins handen te redden om hem daarop door de Krimbewoners zelf weer aan Poetin te laten retourneren?
Nu, toegegeven: dat Edith Schippers en prinses Margriet zich even beter niet in Sotsji kunnen vertonen, heeft men intussen door. Poetin zal op díe strafmaatregel inderdaad met angstig gebibber hebben gereageerd.
Thomas von der Dunk is columnist voor Volkskrant.nl