Door: Rineke Voogt − 07/05/14, 07:20
© ANP. Tumoren van hpv-keelkankerpatiënten reageren beter op straling en behandeling.
Het humaan papillomavirus (hpv) is steeds vaker de veroorzaker van keelkanker. Het aandeel van door hpv veroorzaakte keelkanker in Nederland is de afgelopen twintig jaar verzesvoudigd. Deze vorm van keelkanker lijkt overigens beter te behandelen dan andere vormen.
In de VS is hpv-keelkanker al een grotere bedreiging voor de volksgezondheid dan baarmoederhalskanker.
Dat blijkt uit het onderzoek van Michelle Rietbergen, die vandaag promoveert aan het VUmc. Roken en overmatig alcoholgebruik kunnen ook leiden tot keelkanker, maar nu blijkt dat van alle keelkankergevallen - 550 per jaar - ruim 30 procent door het humaan papillomavirus wordt veroorzaakt. Dat was in 1990 nog maar 5 procent.
Hpv wordt overgedragen door seksueel contact en kan bij vrouwen leiden tot baarmoederhalskanker, maar veroorzaakt dus ook andere kankersoorten, onder meer in de keel. Veel wisselende sekspartners en orale seks zijn risicofactoren voor hpv-keelkanker. Hierin ligt mogelijk een oorzaak van de stijging: 'Buitenlands onderzoek laat zien dat het aantal seksuele partners toeneemt', zegt Rietbergen. Bovendien is het een internationaal probleem: 'In de VS is wel 70 procent van alle keelkankergevallen hpv-positief.'
Mannelijk hormoonHpv-keelkanker komt drie keer vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Daarin speelt een mannelijk hormoon mogelijk een rol, zegt Rietbergen. Maar ook is de zogeheten viral load het hoogst in de baarmoedermond: daar is het meest van het virus aanwezig. Via orale seks zou dat dus snel overgedragen kunnen worden.
Opmerkelijk genoeg blijken de hpv-positieve tumoren beter te behandelen dan keelkanker die door iets anders is veroorzaakt. De prognose voor hpv-keelkankerpatiënten is beduidend beter, concludeert Rietbergen op basis van haar onderzoek onder duizend patiënten. 'De tumoren reageren beter op straling en behandeling. Mogelijk helpt het immuunsysteem mee om tegen het virus te strijden.' Hpv-keelkankerpatiënten kunnen wellicht toe met een minder zware behandeling.
Preventieve vaccinatieVolgens Rietbergen pleiten de resultaten eens te meer voor preventieve hpv-vaccinatie bij meisjes om het virus te kunnen elimineren. 'We weten al dat het vaccin bij vrouwen werkt tegen baarmoederhalskanker, veroorzaakt door precies dezelfde hpv-variant. Helaas is de vaccinatiegraad nog laag.'Promotor René Leemans van het VUmc, voegt toe: 'Keelkanker door hpv is een belangrijk probleem aan het worden. In de VS is hpv-keelkanker al een grotere bedreiging voor de volksgezondheid dan baarmoederhalskanker.'