Het beste antwoord op MH17 is een Europese energie-unie

3 uur geleden

De vliegramp in Oekraïne is meer dan een nationale tragedie. Doordat de Boeing 777 van Malaysia Airlines vermoedelijk is neergeschoten door een raket van de pro-Russische separatisten in Oost-Oekraïne, is ons land terechtgekomen in een geopolitiek steekspel. Een energie-unie, die Europa onafhankelijker maakt van Russisch gas, zou verstandig zijn. Maar uitgerekend gasland Nederland is daar geen voorstander van.

Correspondenten Energie & Klimaat

Het Witte Huis in Moskou. Voorheen de zetel van het parlement (Doema), nu huist de Russische regering er. Daanaast een lichtreclame voor gasbedrijf Gazprom. Foto: Hollandse Hoogte

We weten nog steeds niet wie vlucht-MH17 van Malaysia Airlines uit de lucht heeft geschoten. De meest gehoorde verklaring is dat pro-Russische separatisten donderdagmiddag het passagiersvliegtuig voor een Oekraïens gevechtsvliegtuig hebben aangezien en het hebben geraakt met het Russische Buk-raketsysteem.

De Amerikanen, Britten en Zweden gaan hiervan uit, en wijzen beschuldigend naar Rusland. In een open brief op de voorpagina van TheSunday Times is de woede van de Britse premier David Cameron voelbaar. ‘Welbespraaktheid en nette communiqués zijn geen vervanging voor echte actie. De wapens en strijders die over de grens tussen Rusland en oostelijk Oekraïne worden geloodst, de steun aan de milities, de halve waarheden, het gebral, de vertragingen. Het moet ophouden.’

Ook premier Mark Rutte sluit harde actie niet uit. Zijn voornaamste prioriteit is om alle lichamen uit het rampgebied te halen. Daarnaast eist hij volledige medewerking van Rusland bij het onderzoek naar de ramp. Wanneer de toegang beperkt blijft zal Nederland ‘alle politieke, economische en financiële middelen die we hebben, inzetten tegen diegenen die daarvoor direct of indirect verantwoordelijk zijn.’Deze uitspraak deed premier Rutte tijdens een briefing aan de Tweede Kamer.

Militaire middelen worden door alle westerse leiders uitgesloten. Maar wat is eigenlijk wel mogelijk om Rusland te dwingen tot openheid over de oorzaak van de ramp? En wanneer de Russen indirect verantwoordelijk zijn voor de vliegramp, wat kan Europa - en specifiek Nederland - doen om de Russen aan te pakken?

1. De handel geheel stopzetten

Rusland is afhankelijker van de Europese Unie dan andersom. Met een exportwaarde van 215 miljard eurode cijfers komen uit dit overzicht van CNN zijn de EU-landen de belangrijkste afzetmarkt voor Rusland. De Russen vormen op hun beurt de derde grootste exportmarkt voor de EU: er gaat voor ongeveer 125 miljard euro aan Europese producten naar Rusland.

Nederland importeerde in 2012 voor 20,3 miljard euro uit Rusland, een toename van 20 procent in vergelijking met het jaar daarvoor. Omgekeerd exporteert Nederland jaarlijks voor 7,1 miljard euroDe cijfers zijn afkomstig van CBS naar Rusland. Daarnaast investeerden Nederlandse bedrijven in 2012 voor maar liefst 53 miljard euro in de Russische economie. Russische investeringen in Nederland bedroegen bijna 29 miljard euro. cijfers afkomstig van De Nederlandse Bank. Het Adviesraad Internationale Vraagstukken, brief-advies ' EU-gasafhankelijkheid van Rusland' (juni 2014) publiceerde deze cijfers.

Wanneer Europa in het radicaalste scenario de handel geheel zou stopzetten – dat gebeurde in 1988 nadat de Libische regering het passagiersvliegtuig Pan Am vlucht 103 boven het Schotse Lockerbie neerhaalde - stort de Russische economie in. De inkomsten uit olie en gas maken de helft van de Russische begroting uit en betekenen 70 procent van de totale export.Zie hier een analyse van de Russische economie door het EIA.

Maar de gevolgen voor een handelsboycot richting Rusland zijn voor Europa ook niet te overzien. Ongeveer één derde van alle olie en gas komt uit Rusland en kwart van de Europese vraag naar kolen. Rusland is Europa's grootste gasleverancier, olieleverancier én exporteur van kolen.Cijfers komen uit het energierapport 2013 van de Europese Commissie.

Deze grote afhankelijkheidsrelatie met Rusland zit veel Europese leiders dwars. Het valt dus te verwachten dat de EU de komende jaren de fossiele energiestromen uit Rusland wil afbouwen. Allereerst door werk te maken van een Europese energie-unie die onder meer gezamenlijk Russisch gas moet gaan inkopen.

2. Zo snel mogelijk starten met de Europese energie-unie

Zo'n energie-unie is ook een van de prioriteiten van de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie, de Luxemburger Jean-Claude Juncker. Op zijn weblog schrijftLees hier zijn blog. hij: 'Mijn tweede prioriteit is dat ik het energiebeleid van Europa wil hervormen en reorganiseren tot een nieuwe Europese energie-unie. We moeten onze middelen bundelen, onze infrastructuur samenvoegen en onze onderhandelingspositie ten opzichte van derde landen verenigen.’

Deze laatste, zeer politiek correcte, opmerking is in het licht van het toekomstig optreden tegen Rusland het interessantst. Een beetje goede verstaander weet dat Juncker een krachtiger Europa wil dat zich niet laat uitspelen door Rusland. De Poolse premier Donald Tusk zal hier blij mee zijn; hij schreef drie maanden geleden al dat de EU het machtsmonopolie van het Russische staatsbedrijf Gazprom moet doorbreken. Europa moet gezamenlijk haar Russisch gas inkopen.

Eigenlijk een heel vreemd voorstel, aangezien Europa al jaren inzet op liberalisering van de gassector. Maar de marktregels hebben niet kunnen verhinderen dat Rusland volgens Brussel een ongezond grote invloed heeft op vooral Oost-Europese landen. Zo betalen Polen, Bulgarije en Tsjechië meer dan 500 dollar per 1.000 kubieke meter Russische gas, terwijl de Britten net 300 dollar moeten neerleggen. Hoe afhankelijker van Rusland, hoe hoger de gasprijs.

Een praktijk waar ook de Eurocommissaris voor Energie, Günther Oettinger, een einde aan wil maken. Hij liet twee maanden geleden weten dat de EU gezamenlijk moet optrekken. ‘Het verdeel-en-heersspel dat Moskou speelt kan en mag niet geaccepteerd worden door de EU-lidstaten.’

Welke Europese instantie dan de langetermijncontracten voor Russisch gas moet gaan voeren, is onduidelijk. Maar het achterliggende idee is heel eenvoudig: wanneer de EU als één blok onderhandelingen voert met Gazprom, is er een veel betere prijs uit te slepen.

Het probleem is: Nederland is groot tegenstander van het gezamenlijk inkopen van Russisch gas, want dat kost ons als gashandelaar geld

Het probleem is alleen: Nederland zal vermoedelijk gaan dwarsliggen. Ons land is ferm tegenstander van het gezamenlijk inkopen van Russisch gas, want dat kost ons als gashandelaar geld. GasTerraGasTerra is een joint-venture van de Nederlandse staat met vijftig procent van de aandelen en olie- en gasbedrijven Shell en ExxonMobil, met beide een kwart van de aandelen. wil het Nederlandse gas zelf blijven verkopen aan omringende landen en niet de verantwoordelijkheid overdragen aan Brussel.

Hoe de langetermijncontracten precies zijn opgebouwd, is een geheim dat zowel GasTerra als Gazprom niet prijs wil geven. Nederland lijkt bij dit Europese voornemen dan ook eerder een front te vormen met Rusland dan met de EU.

Wellicht kan de Tweede Kamer boven tafel krijgen wat het de Nederlandse overheid kost om niet langer gas te verkopen via GasTerra, maar het te verkopen via een Europese instantie. Dan wordt ook inzichtelijk waarom de Nederlandse gassector (en overheid) niet zit te wachten op deze verkoopwijzigingen.

Interessant genoeg heeft het prestigieuze orgaan Adviesraad voor de Internationale Vraagstukken (AIV), met oud-NAVO-topman Jaap de Hoop Scheffer, een maand geleden het rapport De EU-gasafhankelijkheid van Rusland uitgebracht. Daarin stellen de auteurs: 'De AIV is geen voorstander van een centraal inkoopmechanisme, zoals de huidige premier van Polen dit voor zich ziet in het kader van solidariteit tussen de lidstaten. Een dergelijk instrument haalt de flexibiliteit uit het systeem, druist in tegen de liberalisering van de energiemarkt van de Unie en zal vermoedelijk leiden tot een verminderde marktefficiëntie.' Lees hier het rapport van de Adviesraad uit juni 2014.

Volgens de Adviesraad, met ook oud-ministers Ernst Hirsch Ballin en Joris Voorhoeve in de gelederen, moet Nederland wel 'streven naar een geïntegreerd EU-energiebeleid, met als doel de afname van de afhankelijkheid van Russisch gas.'

Waar Nederland zich op z'n minst achter moet scharen, is de harde eis van Juncker om in 2030 minimaal 30 procent energie te besparen. Hij wil dat Europa snel werk maakt van grote energie-efficiëntie binnen woningbouw en bedrijven om minder afhankelijk te worden van buitenlandse energieleveranciers. Volgens TheWall Street Journalmaakt DuitslandLees hier het bericht. zich zelfs sterk voor een energiebesparing van 35 procent - alles om de fossiele afhankelijkheid van Rusland af te bouwen.

3. Afbouwen innige olie- en gasrelaties met Rusland

Elk Europees land zou dan ook onder ogen moeten zien dat de huidige bilaterale gasrelaties met Rusland voor de Europese Unie als politiek en economisch front zeer nadelig uitpakken. Al meer dan een halfjaar maakt het conflict in Oekraïne zichtbaar dat de EU geen vuist durft maken tegen Rusland vanwege de zeer nauwe handelsrelaties. Wanneer het specifiek gaat om de fossiele energierelaties, valt vooral op hoe handig Rusland de verschillende Europese landen om haar vingers windt.

Duidelijk is dat op deze manier de fossiele afhankelijkheid van Rusland met Europees geld wordt uitgebouwd

Zo probeert Nederland al een aantal jaar dé gasrotondeOns artikel over de achtergrond van deze strategie. te worden van Noordwest-Europa, met vooral Russisch gas uit de Nord Stream-pijpleiding. Tegelijkertijd wil Oostenrijk fungeren als de gasrotonde van Centraal-Europa met Russisch gas dat binnenstroomt via de South Stream-pijpleiding. Daarnaast zijn Franse, Duitse en Italiaanse energiebedrijven Het pijpleidingproject Nord Stream AG is een internationale coöperatie van vijf grote energiebedrijven met het Russische Gazprom als meerderheidsaandeelhouder (51 procent van de aandelen). De beide Duitse bedrijven Wintershall Holding en E.ON Ruhrgas hebben een belang van 15,5 procent en zowel het Franse GDF Suez en de Nederlandse Gasunie zijn voor 9 procent aandeelhouder. Ook het South Stream-pijpleidingproject bestaat uit een Russisch-Europees consortium. Gazprom heeft wederom een meerderheidsbelang van 51 procent. Daarnaast heeft het Italiaanse Eni - voor 30 procent in handen van de staat- een aandeel van twintig procent. Het Franse EDF Group - voor 84,5 procent in handen van de staat- heeft 15 procent van de aandelen in handen net als het Duitse Wintershall (dochteronderneming van chemiereus BASF). Er zit ook een Nederlands tintje aan het South Stream-project. Het hoofdkantoor zit op de Amsterdamse Zuidas en tot voor kort was Marcel Kramer- voormalig bestuursvoorzitter van Gasunie- de CEO van South Stream. mede-eigenaar van deze Russisch-Europese gasprojecten.

Het is zeer onduidelijk wat dit voor financiële voordelen oplevert voor de EU-lidstaten, maar duidelijk is dat op deze manier de fossiele afhankelijkheid van Rusland met Europees geld wordt uitgebouwd.

Nederland speelt als gasproducerend- en doorvoerland van fossiele brandstoffen, een zeer belangrijke rol als handelspartner van Rusland. Op dit moment is nog maar 5 procent van ons gas afkomstig uit Rusland, dat wordt na een jaar of tien veel meer. Dan moet Nederland meer gas importeren dan het kan exporteren. Zo bezien is vanaf eind jaren negentig ingezet op steeds innigere banden met de Russische gassector. Ook de Nederlandse oliesector profiteert van steedse hechtere banden met Rusland. Een opsomming van tien jaar handelsrelaties:

• Staatsbedrijf Gasunie heeft een aandeel van 9 procent in de Europees-Russische pijpleiding Nord Stream.
• Gazprom is voor 42 procent eigenaar van de ondergrondse gasopslag in het Noord-Hollandse Bergen, bedoeld om op termijn de Engelse markt te bedienen.
• Gazprom is samen met Gasunie, GasTerra en de Universiteit van Groningen oprichter van het Groningse Energy Delta Institute, een particuliere energieopleiding.
• Gazprom is voor 50 procent aandeelhouder van de Nederlandse tak van Wintershall. Dit Duitse bedrijf is actief in olie- en gaswinning in de Noordzee.
• Het Nederlandse dochterbedrijf van Gazprom wil binnen tien jaar 15 procent van de zakelijke markt in handen krijgen.
• Rotterdam is de belangrijkste doorvoerhaven van Russische olie naar China en het Europese achterland en fungeert als opslag voor Russische olie. Zo opende minister Henk Kamp van Economische Zaken tijdens het Nederland-Ruslandjaar de olieterminal Shandart - een samenwerkingsverband tussen de Russische Summa Group en het Nederlandse/Maleisische opslagbedrijf VTTI.

Dit alles maakt duidelijk hoe de Nederlandse en Russische economie met elkaar zijn vervlochten - en de komende jaren worden de onderlinge relaties alleen maar sterker. Het is niet alleen energie en kapitaal wat beide landen verbindt, het zijn ook persoonlijke ontmoetingen, culturele uitwisselingen en de gezellige diners die daarbij horen. Denk alleen al aan onze bierdrinkende koning die samen met Vladimir Poetin een toost uitbrengt op de geslaagde Winterspelen van Sotsji.

Het is voorbarig om de schuldvraag van het neergestorte vliegtuig bij Rusland neer te leggen. Het valt hoe dan ook te hopen dat júist Nederland niet op de rem trapt als het gaat om een energie-onafhankelijker Europa. De harde uitspraken van vele Europese leiders wijzen erop dat Brussel in ieder geval klaar is met het gesodemieter van Vladimir Poetin.

Ja, ik wil doneren

Dit artikel wordt met je gedeeld door lid Adam Curry

Bedankt voor je interesse in dit verhaal!

Onze correspondenten deelden deze maand al verhalen met je.

Las je ze met plezier? Word dan lid, want we zijn als advertentievrij platform volledig afhankelijk van mensen zoals jij.

• Lid worden kost maar een minuut
• Meteen toegang tot alle verhalen
• Ontvang dagelijks nieuwe stukken

Meer dan 30.000 leden gingen je voor:

Ook premier Mark Rutte sluit harde actie niet uit. Zijn voornaamste prioriteit is om alle lichamen uit het rampgebied te halen. Daarnaast eist hij volledige medewerking van Rusland bij het onderzoek naar de ramp. Wanneer de toegang beperkt blijft zal Nederland ‘alle politieke, economische en financiële middelen die we hebben, inzetten tegen diegenen die daarvoor direct of indirect verantwoordelijk zijn.’Deze uitspraak deed premier Rutte tijdens een briefing aan de Tweede Kamer.

Militaire middelen worden door alle westerse leiders uitgesloten. Maar wat is eigenlijk wel mogelijk om Rusland te dwingen tot openheid over de oorzaak van de ramp? En wanneer de Russen indirect verantwoordelijk zijn voor de vliegramp, wat kan Europa - en specifiek Nederland - doen om de Russen aan te pakken?

1. De handel geheel stopzetten

Rusland is afhankelijker van de Europese Unie dan andersom. Met een exportwaarde van 215 miljard eurode cijfers komen uit dit overzicht van CNN zijn de EU-landen de belangrijkste afzetmarkt voor Rusland. De Russen vormen op hun beurt de derde grootste exportmarkt voor de EU: er gaat voor ongeveer 125 miljard euro aan Europese producten naar Rusland.

Nederland importeerde in 2012 voor 20,3 miljard euro uit Rusland, een toename van 20 procent in vergelijking met het jaar daarvoor. Omgekeerd exporteert Nederland jaarlijks voor 7,1 miljard euroDe cijfers zijn afkomstig van CBS naar Rusland. Daarnaast investeerden Nederlandse bedrijven in 2012 voor maar liefst 53 miljard euro in de Russische economie. Russische investeringen in Nederland bedroegen bijna 29 miljard euro. cijfers afkomstig van De Nederlandse Bank. Het Adviesraad Internationale Vraagstukken, brief-advies ' EU-gasafhankelijkheid van Rusland' (juni 2014) publiceerde deze cijfers.

Wanneer Europa in het radicaalste scenario de handel geheel zou stopzetten – dat gebeurde in 1988 nadat de Libische regering het passagiersvliegtuig Pan Am vlucht 103 boven het Schotse Lockerbie neerhaalde - stort de Russische economie in. De inkomsten uit olie en gas maken de helft van de Russische begroting uit en betekenen 70 procent van de totale export.Zie hier een analyse van de Russische economie door het EIA.

Maar de gevolgen voor een handelsboycot richting Rusland zijn voor Europa ook niet te overzien. Ongeveer één derde van alle olie en gas komt uit Rusland en kwart van de Europese vraag naar kolen. Rusland is Europa's grootste gasleverancier, olieleverancier én exporteur van kolen.Cijfers komen uit het energierapport 2013 van de Europese Commissie.

Deze grote afhankelijkheidsrelatie met Rusland zit veel Europese leiders dwars. Het valt dus te verwachten dat de EU de komende jaren de fossiele energiestromen uit Rusland wil afbouwen. Allereerst door werk te maken van een Europese energie-unie die onder meer gezamenlijk Russisch gas moet gaan inkopen.

2. Zo snel mogelijk starten met de Europese energie-unie

Zo'n energie-unie is ook een van de prioriteiten van de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie, de Luxemburger Jean-Claude Juncker. Op zijn weblog schrijftLees hier zijn blog. hij: 'Mijn tweede prioriteit is dat ik het energiebeleid van Europa wil hervormen en reorganiseren tot een nieuwe Europese energie-unie. We moeten onze middelen bundelen, onze infrastructuur samenvoegen en onze onderhandelingspositie ten opzichte van derde landen verenigen.’

Deze laatste, zeer politiek correcte, opmerking is in het licht van het toekomstig optreden tegen Rusland het interessantst. Een beetje goede verstaander weet dat Juncker een krachtiger Europa wil dat zich niet laat uitspelen door Rusland. De Poolse premier Donald Tusk zal hier blij mee zijn; hij schreef drie maanden geleden al dat de EU het machtsmonopolie van het Russische staatsbedrijf Gazprom moet doorbreken. Europa moet gezamenlijk haar Russisch gas inkopen.

Eigenlijk een heel vreemd voorstel, aangezien Europa al jaren inzet op liberalisering van de gassector. Maar de marktregels hebben niet kunnen verhinderen dat Rusland volgens Brussel een ongezond grote invloed heeft op vooral Oost-Europese landen. Zo betalen Polen, Bulgarije en Tsjechië meer dan 500 dollar per 1.000 kubieke meter Russische gas, terwijl de Britten net 300 dollar moeten neerleggen. Hoe afhankelijker van Rusland, hoe hoger de gasprijs.

Een praktijk waar ook de Eurocommissaris voor Energie, Günther Oettinger, een einde aan wil maken. Hij liet twee maanden geleden weten dat de EU gezamenlijk moet optrekken. ‘Het verdeel-en-heersspel dat Moskou speelt kan en mag niet geaccepteerd worden door de EU-lidstaten.’

Welke Europese instantie dan de langetermijncontracten voor Russisch gas moet gaan voeren, is onduidelijk. Maar het achterliggende idee is heel eenvoudig: wanneer de EU als één blok onderhandelingen voert met Gazprom, is er een veel betere prijs uit te slepen.

Het probleem is: Nederland is groot tegenstander van het gezamenlijk inkopen van Russisch gas, want dat kost ons als gashandelaar geld

Het probleem is alleen: Nederland zal vermoedelijk gaan dwarsliggen. Ons land is ferm tegenstander van het gezamenlijk inkopen van Russisch gas, want dat kost ons als gashandelaar geld. GasTerraGasTerra is een joint-venture van de Nederlandse staat met vijftig procent van de aandelen en olie- en gasbedrijven Shell en ExxonMobil, met beide een kwart van de aandelen. wil het Nederlandse gas zelf blijven verkopen aan omringende landen en niet de verantwoordelijkheid overdragen aan Brussel.

Hoe de langetermijncontracten precies zijn opgebouwd, is een geheim dat zowel GasTerra als Gazprom niet prijs wil geven. Nederland lijkt bij dit Europese voornemen dan ook eerder een front te vormen met Rusland dan met de EU.

Wellicht kan de Tweede Kamer boven tafel krijgen wat het de Nederlandse overheid kost om niet langer gas te verkopen via GasTerra, maar het te verkopen via een Europese instantie. Dan wordt ook inzichtelijk waarom de Nederlandse gassector (en overheid) niet zit te wachten op deze verkoopwijzigingen.

Interessant genoeg heeft het prestigieuze orgaan Adviesraad voor de Internationale Vraagstukken (AIV), met oud-NAVO-topman Jaap de Hoop Scheffer, een maand geleden het rapport De EU-gasafhankelijkheid van Rusland uitgebracht. Daarin stellen de auteurs: 'De AIV is geen voorstander van een centraal inkoopmechanisme, zoals de huidige premier van Polen dit voor zich ziet in het kader van solidariteit tussen de lidstaten. Een dergelijk instrument haalt de flexibiliteit uit het systeem, druist in tegen de liberalisering van de energiemarkt van de Unie en zal vermoedelijk leiden tot een verminderde marktefficiëntie.' Lees hier het rapport van de Adviesraad uit juni 2014.

Volgens de Adviesraad, met ook oud-ministers Ernst Hirsch Ballin en Joris Voorhoeve in de gelederen, moet Nederland wel 'streven naar een geïntegreerd EU-energiebeleid, met als doel de afname van de afhankelijkheid van Russisch gas.'

Waar Nederland zich op z'n minst achter moet scharen, is de harde eis van Juncker om in 2030 minimaal 30 procent energie te besparen. Hij wil dat Europa snel werk maakt van grote energie-efficiëntie binnen woningbouw en bedrijven om minder afhankelijk te worden van buitenlandse energieleveranciers. Volgens TheWall Street Journalmaakt DuitslandLees hier het bericht. zich zelfs sterk voor een energiebesparing van 35 procent - alles om de fossiele afhankelijkheid van Rusland af te bouwen.

3. Afbouwen innige olie- en gasrelaties met Rusland

Elk Europees land zou dan ook onder ogen moeten zien dat de huidige bilaterale gasrelaties met Rusland voor de Europese Unie als politiek en economisch front zeer nadelig uitpakken. Al meer dan een halfjaar maakt het conflict in Oekraïne zichtbaar dat de EU geen vuist durft maken tegen Rusland vanwege de zeer nauwe handelsrelaties. Wanneer het specifiek gaat om de fossiele energierelaties, valt vooral op hoe handig Rusland de verschillende Europese landen om haar vingers windt.

Duidelijk is dat op deze manier de fossiele afhankelijkheid van Rusland met Europees geld wordt uitgebouwd

Zo probeert Nederland al een aantal jaar dé gasrotondeOns artikel over de achtergrond van deze strategie. te worden van Noordwest-Europa, met vooral Russisch gas uit de Nord Stream-pijpleiding. Tegelijkertijd wil Oostenrijk fungeren als de gasrotonde van Centraal-Europa met Russisch gas dat binnenstroomt via de South Stream-pijpleiding. Daarnaast zijn Franse, Duitse en Italiaanse energiebedrijven Het pijpleidingproject Nord Stream AG is een internationale coöperatie van vijf grote energiebedrijven met het Russische Gazprom als meerderheidsaandeelhouder (51 procent van de aandelen). De beide Duitse bedrijven Wintershall Holding en E.ON Ruhrgas hebben een belang van 15,5 procent en zowel het Franse GDF Suez en de Nederlandse Gasunie zijn voor 9 procent aandeelhouder. Ook het South Stream-pijpleidingproject bestaat uit een Russisch-Europees consortium. Gazprom heeft wederom een meerderheidsbelang van 51 procent. Daarnaast heeft het Italiaanse Eni - voor 30 procent in handen van de staat- een aandeel van twintig procent. Het Franse EDF Group - voor 84,5 procent in handen van de staat- heeft 15 procent van de aandelen in handen net als het Duitse Wintershall (dochteronderneming van chemiereus BASF). Er zit ook een Nederlands tintje aan het South Stream-project. Het hoofdkantoor zit op de Amsterdamse Zuidas en tot voor kort was Marcel Kramer- voormalig bestuursvoorzitter van Gasunie- de CEO van South Stream. mede-eigenaar van deze Russisch-Europese gasprojecten.

Het is zeer onduidelijk wat dit voor financiële voordelen oplevert voor de EU-lidstaten, maar duidelijk is dat op deze manier de fossiele afhankelijkheid van Rusland met Europees geld wordt uitgebouwd.

Nederland speelt als gasproducerend- en doorvoerland van fossiele brandstoffen, een zeer belangrijke rol als handelspartner van Rusland. Op dit moment is nog maar 5 procent van ons gas afkomstig uit Rusland, dat wordt na een jaar of tien veel meer. Dan moet Nederland meer gas importeren dan het kan exporteren. Zo bezien is vanaf eind jaren negentig ingezet op steeds innigere banden met de Russische gassector. Ook de Nederlandse oliesector profiteert van steedse hechtere banden met Rusland. Een opsomming van tien jaar handelsrelaties:

• Staatsbedrijf Gasunie heeft een aandeel van 9 procent in de Europees-Russische pijpleiding Nord Stream.
• Gazprom is voor 42 procent eigenaar van de ondergrondse gasopslag in het Noord-Hollandse Bergen, bedoeld om op termijn de Engelse markt te bedienen.
• Gazprom is samen met Gasunie, GasTerra en de Universiteit van Groningen oprichter van het Groningse Energy Delta Institute, een particuliere energieopleiding.
• Gazprom is voor 50 procent aandeelhouder van de Nederlandse tak van Wintershall. Dit Duitse bedrijf is actief in olie- en gaswinning in de Noordzee.
• Het Nederlandse dochterbedrijf van Gazprom wil binnen tien jaar 15 procent van de zakelijke markt in handen krijgen.
• Rotterdam is de belangrijkste doorvoerhaven van Russische olie naar China en het Europese achterland en fungeert als opslag voor Russische olie. Zo opende minister Henk Kamp van Economische Zaken tijdens het Nederland-Ruslandjaar de olieterminal Shandart - een samenwerkingsverband tussen de Russische Summa Group en het Nederlandse/Maleisische opslagbedrijf VTTI.

Dit alles maakt duidelijk hoe de Nederlandse en Russische economie met elkaar zijn vervlochten - en de komende jaren worden de onderlinge relaties alleen maar sterker. Het is niet alleen energie en kapitaal wat beide landen verbindt, het zijn ook persoonlijke ontmoetingen, culturele uitwisselingen en de gezellige diners die daarbij horen. Denk alleen al aan onze bierdrinkende koning die samen met Vladimir Poetin een toost uitbrengt op de geslaagde Winterspelen van Sotsji.

Het is voorbarig om de schuldvraag van het neergestorte vliegtuig bij Rusland neer te leggen. Het valt hoe dan ook te hopen dat júist Nederland niet op de rem trapt als het gaat om een energie-onafhankelijker Europa. De harde uitspraken van vele Europese leiders wijzen erop dat Brussel in ieder geval klaar is met het gesodemieter van Vladimir Poetin.

Ja, ik wil doneren

Dit artikel wordt met je gedeeld door lid Adam Curry

Bedankt voor je interesse in dit verhaal!

Onze correspondenten deelden deze maand al verhalen met je.

Las je ze met plezier? Word dan lid, want we zijn als advertentievrij platform volledig afhankelijk van mensen zoals jij.

• Lid worden kost maar een minuut
• Meteen toegang tot alle verhalen
• Ontvang dagelijks nieuwe stukken

Meer dan 30.000 leden gingen je voor: