Redactie − 08/12/14, 14:24
© anp. De taxi-app Uber.
Vier vragen Dankzij Uber kan zo goed als iedereen met een vierdeursauto aan de slag als taxichauffeur. Maar vandaag oordeelde het College van Beroep voor het Bedrijfsleven opnieuw dat de taxidienst UberPOP illegaal is. Het bedrijf Uber moet stoppen met de dienst op straffe van een dwangsom van maximaal 100.000 euro. Trouw legt in vier vragen uit hoe het nou precies zit.
Wat is er gebeurd?In oktober werden vier UberPOP-chauffeurs opgepakt omdat ze taxiritjes maakten zonder vergunning. Ze kregen ieder een boete van 1500 euro. Gaan ze weer de fout in, dan kunnen ze boetes van 10.000 tot 40.000 euro krijgen. Het bedrijf zelf kreeg ook een dwangsom opgelegd: elke keer dat er een overtreding wordt geconstateerd, krijgt Uber een boete van 10.000 met een maximum van 100.000 euro.
Wat zegt Uber?Uber vindt de boetes onterecht. Het bedrijf noemt de wet achterhaald. "De huidige wetgegeving stamt uit 2000. Toen waren er nog geen smartphones en apps", aldus directeur Niek van Leeuwen. Bovendien let het bedrijf, naar eigen zeggen, voldoende op de kwaliteit van de chauffeurs. De boetes zouden een gezonde concurrentie op de taximarkt tegenwerken. Uber tekende bezwaar aan en daar maakte de rechter vandaag korte metten mee.
Wat zegt de rechter?Dat de boete terecht is. Een officiële taxichauffeur moet een recente geneeskundige verklaring en een afgeronde opleiding met chauffeursdiploma hebben. UberPOP-chauffeurs zijn eigenlijk amateurs en beschikken niet over dergelijke papieren. Daarmee overtreden de UberPOP-chauffeurs de wet.
Volgens de rechter levert het bedrijf Uber niet alleen de technologische middelen om de chauffeurs en klanten samen te brengen, maar is Uber door het aanbieden van het platform meer betrokken dan dat. Uber selecteert de chauffeurs, kent de klanten, handelt de betalingen af en strijkt twintig procent van de winst op. Daarom gaat, volgens de rechter, de betrokkenheid van Uber verder dan alleen het verstrekken van de technologie. Het zijn dus niet alleen de chauffeurs die de wet overtreden door voor taxi te spelen, maar Uber overtreedt daardoor zelf ook de wet.
Maar werkt het?Trouw-verslaggever Niels Markus nam de proef op de som en maakte hetzelfde ritje met een gewone taxi en met UberPOP. Het ritje van de Trouw-redactie naar het Uber-hoofdkantoor duurde met de Taxi Centrale Amsterdam maar 17 minuten, maar kostte wel wel € 24,19. De chauffeur van UberPOP ging even de mist in. "De chauffeur mist nog een belangrijke vaardigheid die veel taxichauffeurs wel bezitten: gelijktijdig praten en rijden. Op de A10 pakte hij per ongeluk de verkeerde afslag." Het ritje duurde hierdoor een stuk langer: 22 minuten. Maar de terugreis was met 15 euro wel goedkoper.
Uber omstreden vanaf beginVandaag werd Uber verbannen uit de Indiase hoofdstad New Delhi, nadat een UberPOP-chauffeur werd opgepakt in verband met een verkrachting. Maar de dienst roept al langer felle reacties op.
In Duitsland, Frankrijk, België en Spanje heeft de rechter zich ook al gebogen over de diensten van het bedrijf dat in 2009 in San Francisco werd opgericht.
Toen Uber dit jaar in verschillende markten op het toneel verscheen, kwamen taxichauffeurs in actie. Ze protesteerden of staakten, omdat ze vinden dat het bedrijf en de chauffeurs die ervoor werken zich schuldig maken aan oneerlijke concurrentie. In Barcelona werden in oktober zelfs auto's van twee Uber-chauffeurs in brand gestoken.
Rechters in verschillende landen delen de mening van de taxichauffeurs. Uber mag helemaal geen diensten meer aanbieden in de Spaanse steden Madrid en Barcelona. In de Belgische hoofdstad Brussel en de Duitse steden Berlijn en Hamburg is de dienst UberPOP verboden.
In Duitsland had de rechter de dienst landelijk verboden, maar van een andere rechter mag Uber de diensten wel blijven aanbieden zolang de zaak niet definitief is beslist. Er volgt nog een hoger beroep. Ook in Frankrijk is UberPOP nog beschikbaar ondanks een verbod, omdat Uber in hoger beroep ging.
Gestage uitbreidingTegelijkertijd zijn de diensten van Uber in veel andere Europese steden wel toegestaan, al zorgt de gestage uitbreiding van de dienst bij lokale chauffeurs voor onvrede. Inmiddels is Uber volgens de eigen website in 51 landen actief. In Europa gaat het om 42 steden. In dat lijstje staan echter ook steden als Frankfurt en Barcelona, waar dus een verbod geldt.
Toch kijkt de brancheorganisatie volgens Hubert Andela van Koninklijk Nederlands Vervoer (KNV) Taxi met belangstelling naar de strijd die Uber met de overheid voert. "Er zijn zeker heel wat taxichauffeurs die best van de vergunningplicht af willen. Wij vinden vooral dat het wel wat goedkoper mag. Een vergunning kost nu ruim 1400 euro voor vijf jaar. Daar komen nog opleidingskosten bij, een chauffeurspas, de kosten voor een keuring enzovoort."
Neelie Kroes woestOverigens krijgt Uber niet alleen kritiek te verduren. Toenmalig Europees Commissaris Neelie Kroes vroeg de tegenstanders van de app om realistisch te blijven. "Digitale vernieuwingen zijn hier om te blijven. We moeten met hen werken, niet hen tegenwerken." Ook viel ze in een blog Brussels minister Brigitte Grouwels keihard aan: "Ik ben woest. Wat voor rechtssysteem is dit? Zo bescherm je geen banen, Madame, zo irriteer je alleen mensen!"
Overigens ziet het er niet naar uit dat Uber werkelijk binnenkort verdwenen zal zijn. In juni haalde het taxibedrijf in een tweede financieringsronde 1,2 miljard dollar op bij investeerders en wordt het nu op op meer dan 40 miljard dollar gewaardeerd. Dat is meer dan beursgenoteerde bedrijven als Twitter en American Airlines.
Nederlandse chauffeursUber is tot nu toe vaag over hoeveel Nederlandse amateurchauffeurs er voor het bedrijf rijden, maar Hubert Andela denkt dat het er niet veel zijn en dat ze vooral rijden in Amsterdam. Naast UberPop, dat deze zomer van start ging, bestaat er sinds twee jaar ook UberBlack en UberLux waar alleen beroepschauffeurs voor rijden. Volgens Andela maakt deze 'legale' concurrent nog geen procent uit van het totaal aantal ritten. "Wij zijn wel gewend aan concurrentie. Zelfs met die enorme hoeveelheid media-aandacht groeit Uber voor zover ik het zie niet hard. Nederland is nu eenmaal niet zo'n taxiland als Amerika of Groot-Brittannië."