ANALYSE Frankrijk heeft weer twee jaar uitstel om de begro ting op orde te brengen. Dat toont aan dat de euro landen elkaar nog steeds niet kunnen aanpakken.
Opnieuw krijgt Frankrijk extra tijd om zijn begroting op orde te brengen. Twee jaar extra zelfs, tot 2017, besloot de Europese Commissie woensdag. Ook Italië en België ontlopen een strafprocedure, ondanks hun torenhoge staatsschuld. Breekt deze Commissie onder voorzitterschap van Juncker met de begrotingsdiscipline, de erfenis van 'budgettsaar' Rehn?
De verantwoordelijke Commissarissen Dombrovskis (Euro) en Moscovici (Economische en Financiële Zaken) vinden van niet. Ja, Frankrijk hoeft pas in 2017 zijn financieringstekort onder het voor eurolanden geldende plafond van 3 procent te duwen. Maar tegelijkertijd moet het dit jaar 4 miljard euro (0,2 procent van zijn bruto binnenlands product) extra bezuinigen. De plannen daarvoor dienen binnen 3 maanden op tafel te liggen. Blijft Parijs in gebreke, dan heeft dat 'consequenties', waarschuwde Dombrovskis. Een boete lijkt dan onvermijdelijk.
Moscovici benadrukte dat het uitstelbesluit het resultaat is van 'intensief overleg' tussen Brussel en Parijs. Van belang is dat premier Valls zijn best doet - hij omzeilde onlangs het parlement - om hervormingen van de arbeidsmarkt door te drukken. Daarnaast heeft de Franse minister van Financiën Sapin zich in een brief vastgelegd op het tekort voor 2017, voor wat het waard is. Juncker heeft steeds benadrukt dat 'Brusselse dictaten' de EU economisch niet verder helpen. Regeringen moet zelf de verantwoordelijkheid nemen, zij het af en toe onder wat druk uit Brussel.
Doorslaggevend voor de Commissie was echter dat geen uitstel of maar één jaar, Frankrijk voor een explosieve bezuinigingsopdracht had gesteld: ruim 20 miljard euro in 2015 én 2016. Het zou de nekslag zijn voor de toch al stagnerende Franse economie meent de Commissie en dat wil ze niet voor haar rekening nemen. Juncker werd Commissievoorzitter met de belofte van groei en banen.
Erg veel verschilt deze aanpak niet met die van de vorige Commissie, waar 'begrotingstsaar' Rehn over de hardheid van de euro waakte. Ook Rehn verleende in 2013 twee jaar uitstel aan Frankrijk. En met hetzelfde argument: banen boven bezuinigen. Hij kreeg er complimenten voor van de toenmalige Franse minister van Financiën: Moscovici. Nederland profiteerde in 2013 overigens ook van deze souplesse met een jaar respijt om de begrotingsnorm te halen.
Juncker, Moscovici en Dombrovskis zetten de lijn van Rehn niet alleen voort, ze doen het explicieter. In een recent rapport zocht de Commissie-Juncker de grenzen op van de flexibiliteit die het Stabiliteitspact biedt. Dat kan omdat anders dan in 2011 en 2012 de euro niet meer wankelt.
Wat het herhaalde uitstel voor Frankrijk vooral aantoont, is dat de eurolanden elkaar nog steeds niet tijdig bij het financiële nekvel kunnen pakken. De adviezen die de Commissie de eurolanden elk jaar geeft om begrotingsproblemen te voorkomen, zijn niet afdwingbaar. En de lidstaten, met Nederland in de voorste linies, voelen er niets voor deze aanbevelingen in opdrachten om te zetten.
'Een rechtvaardig besluit', zegt minister Dijsselbloem van Financiën over de twee jaar extra die de Commissie aan Frankrijk geeft om het financieringstekort terug te dringen. Net als premier Rutte benadrukt Dijsselbloem dat Nederland eerder ook uitstel kreeg.
De bewindslieden zien het respijt als een laatste kans: als Parijs nu niet levert, is een miljardenboete onvermijdelijk. 'Het is duidelijk dat Frankrijk er nog niet is', aldus Dijsselbloem. Rutte: 'Ik ben niet ontevreden over de Commissie, maar wel over Frankrijk.'
VVD, CDA en D66 toonden zich zeer kritisch. D66-leider Pechtold: 'Dit is Europa met twee maten. Als we hard zijn voor de Grieken, als Nederland zelf streng hervormt, dan moet ook Frankrijk zich aan de afspraken houden.'
De beslissing van de Commissie wordt volgende maand door de Europese ministers van Financiën besproken. De kans dat die van tafel gaat is klein: daarvoor moet tweederde van de ministers tegenstemmen. Deze verzwaarde stemprocedure is mede onder druk van Nederland ingesteld, uit vrees dat Commissie-besluiten sneuvelen in een politiek spel.