De grotere rol die de Commissie vraagt bij de inkoop van energie is een van de meest omstreden voorstellen in haar woensdag gepresenteerde plan voor een Europese Energie Unie. Een soortgelijk idee van de vorige Commissie werd in 2012 door de lidstaten van tafel geveegd als ongewenste inmenging met nationale bevoegdheden. Sefcovic hoopt dat de landen dit keer akkoord gaan, nu afgelopen jaar duidelijk is geworden hoe Poetin de westerse afhankelijkheid van Russisch gas gebruikt als wapen in de strijd rond Oekraïne.
De lidstaten hoeven alleen achteraf - na het sluiten van een gascontract met landen buiten de EU - de Commissie te informeren over de inhoud. Bij eventuele strijdigheid met Europese wetten moet de Commissie dan naar het Hof van Justitie in Luxemburg om veranderingen af te dwingen, een tijdrovende en complexe zaak.
'De Commissie moet in het onderhandelingsteam zitten', zei Sefcovic woensdag in antwoord op vragen. Hij wil openheid over de prijs van het gas, de hoeveelheden en de voorwaarden. Niet alleen om schending van de EU-wetten te voorkomen, maar ook om 'ongepaste druk' van de gasproducenten tegen te gaan. Om deze bevoegdheid te krijgen, heeft Sefcovic de instemming van de lidstaten en het Europees Parlement nodig.
De Energie Unie die de Commissie voor ogen heeft, moet de 28 nationale energiemarkten integreren tot één Europese energiemarkt. Sefcovic sprak over de grootste Europeanisering van het energiebeleid sinds de oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal in 1951. Volgens de Commissie betalen burgers en bedrijven de prijs van de huidige versnipperde energiemarkt in de vorm van hoge energieprijzen, verouderde infrastructuur en afhankelijkheid van dubieuze energieleveranciers. Een geïntegreerd energienetwerk - waarmee de pieken en dalen in de energieproductie en energievraag in de lidstaten worden opgevangen - zou de EU-burgers tot 40 miljard euro per jaar schelen.
Naast coördinatie bij de energie-inkoop wil de Commissie dat de lidstaten snel grensoverschrijdende gaspijpen en hoogspanningskabels aanleggen. Het gaat om miljardeninvesteringen die maar voor een klein deel uit de EU-begroting kunnen worden betaald. De Commissie pleit verder voor meer energiebesparing (driekwart van de huizen is niet goed geïsoleerd) en de opwekking van duurzame energie. Schaliegas en nucleaire energie blijven een optie, daarover neemt de Commissie geen nieuw standpunt in.
De grote partijen in het Europees Parlement zijn te spreken over de Commissievoorstellen. De christen- en sociaal-democraten noemen de Energie Unie een 'serieuze stap' om energie goedkoper en groener te maken. D66 mist het 'gevoel van urgentie' en wil dat de lidstaten snel doorpakken. Volgens GroenLinks zet de Commissie de EU-landen op een dood spoor: er wordt geen keuze gemaakt voor een echt schone en duurzame energievoorziening.