De Europese Commissie wil dat Polen zo snel mogelijk twee wetten terugdraait die door de Commissie worden gezien als aanval op de rechtstaat. Eurocommissaris Frans Timmermans zegt dat de Commissie blij is met de beslissing van de Poolse president Duda om zijn veto uit te spreken tegen twee andere hervormingen van de rechterlijke macht, maar hij is niet gerustgesteld.
Met een van de wetsvoorstellen die Duda blokkeerde, zou het parlement de leden van de Raad voor de Rechtspraak gaan benoemen. Die raad gaat over de benoemingen van rechters bij onder meer het hooggerechtshof. De regerende PiS-partij, geleid door oud-premier Kaczynski, zegt dat de hervorming noodzakelijk is om de corruptie binnen de rechtspraak te bestrijden.
Voorzitter Jean-Claude Juncker van de Commissie zegt dat het voor de EU onacceptabel is als er een systeem komt waarbij rechters "naar believen" aan de kant kunnen worden geschoven. "Onafhankelijke gerechtshoven vormen het fundament van het wederzijdse vertrouwen tussen lidstaten en hun rechtssystemen."
Polen krijgt een maand de tijd om de situatie te verbeteren, waarschuwt Timmermans. Als Warschau doorgaat op de ingeslagen weg wordt er een procedure gestart waarmee Polen uiteindelijk zijn stemrecht in de Europese Raad kan verliezen.
"Vorige week hebben we al gezegd dat we ons zorgen maken. We hebben nu een juridische analyse gedaan. Die bevestigt dat de vier wetten een heel slechte invloed hebben op de rule of law in Polen", zegt Timmermans. Hij waarschuwt dat de Commissie al binnen de gestelde maand in zal grijpen als de situatie in het land verslechtert.
De Eurocommissaris zegt Polen de hand te reiken en in overleg te willen gaan. De Commissie voelt zich gesteund door onder meer het Europees Parlement, mensenrechtenorganisaties en de VN, die de zorgen over de Poolse rechtsstaat onderschrijven.
De Poolse regering zegt dat de manier waarop het land zijn rechtssysteem organiseert een zaak is van Polen. "We zijn het niet eens met chantage door de EU, in wat voor vorm dan ook." Het Poolse ministerie van Buitenlandse Zaken noemt Europese zorgen over de hervormingen ongerechtvaardigd.