Een opvallende oproep deed Pieter Hasekamp, directeur van het Centraal Planbureau, vanmorgen. "Nederland moet nu de bitcoin in de ban doen", schrijft hij in een essay in Het Financieele Dagblad. Maar zowel binnen als buiten de cryptowereld lijkt er weinig animo voor een verbod.
Hasekamp, die de oproep op persoonlijke titel lijkt te doen en niet beschikbaar was voor verdere toelichting, noemt in zijn stuk meerdere redenen voor een ban. Hij vindt dat cryptovaluta niet kunnen doorgaan voor geld, zoals euro's en dollars, onder meer omdat het te veel in prijs schommelt en niet overal ingezet kan worden als betaalmiddel.
Bovendien wijst hij op zorgen om fraude en financiële instabiliteit. De waarde van bitcoin gaat flink op en neer, en bij andere munten zijn de schommelingen nog groter. Dat komt vooral door mensen die munten kopen om te speculeren: ze hopen dat hun aankoop in waarde stijgt zodat ze die snel weer met winst kunnen verkopen. Dat veroorzaakt gevaarlijke instabiliteit.
"Het uiteindelijke klappen van de cryptozeepbel is onvermijdelijk", aldus de CPB-directeur. "De recente ontwikkelingen laten zien dat het tijd is om in actie te komen: hoe langer we wachten, hoe groter de negatieve gevolgen van de uiteindelijke crash. De ultieme stap is een totaalverbod op productie, handel en zelfs bezit van cryptovaluta."
Maar Hasekamp krijgt weinig bijval. Niet in de laatste plaats omdat een verbod niet haalbaar lijkt. "De oproep verraste me", zegt Teunis Brosens, die voor ING digitale valuta volgt. Zo lijkt een ban hem technisch gezien niet uitvoerbaar.
"Aanbieders van wisseldiensten of portemonnees voor cryptomunten zou je in theorie kunnen verbieden. Maar de infrastructuur zelf niet, zoals de blockchain, portemonnees die mensen zelf aanhouden en diensten die in het buitenland aangeboden worden - dat gaat gewoon niet lukken."
“Het is geen kantoor dat je kunt binnenvallen.
Hij krijgt, niet verrassend, bijval van Patrick van der Meijde, voorzitter van de Vereniging van Bitcoinbedrijven. Die noemt een ban een slecht idee en totaal niet uitvoerbaar. "Bitcoin is 'open source', het is software die mensen kunnen draaien. Het is niet een kantoor dat je kunt binnenvallen."
Bovendien is er al veel gereedschap beschikbaar om problemen met cryptomunten aan te pakken, benadrukt Brosens. "Oplichting met cryptomunten mag niet, omdat oplichting sowieso niet mag. Daar heb je geen verbod voor nodig."
Ook benadrukt de ING-econoom dat er grote verschillen zijn tussen alle cryptovaluta. "Ik snap de zorg: van de duizenden cryptomunten die er zijn is het merendeel onzin, piramidespelen, daar wil je gewoon niet in zitten. Maar er zitten ook mooie dingen tussen zoals bitcoin en ethereum."
Daar sluit Bart Mol, van de podcast Satoshi Radio, zich bij aan. "Ik zie ook wel de pump-en-dumps en alle muntjes waar mensen blind instappen en hun geld verliezen. Alleen staat dat voor mij los van bitcoin." Een verbod lijkt Mol eveneens niet realistisch. Hij noemt het voorstel "behoorlijk kort door de bocht".
Wat nog niet geregeld is, is het toezicht op de handel in cryptovaluta. Terwijl de aandelenbeurs bijvoorbeeld wel door de AFM gecontroleerd kan worden, gaat die nog niet over cryptohandel. Daardoor is het makkelijker om ongestraft te frauderen en manipuleren, vooral met kleinere munten.
Toch wordt daar al door de Europese Unie aan gewerkt. Door nieuwe wetgeving moet de handel in cryptovaluta onder het toezicht van de toezichthouders in de lidstaten komen te vallen. Aan handelsplatforms zelf zijn recent al strengere eisen gesteld die witwassen moeten tegengaan.
Onder dergelijke voorwaarden is een totaalverbod op bitcoin of andere cryptovaluta ook volgens de Nederlandse centrale bank DNB niet nodig. "Het huidige voorstel laat crypto's toe, maar binnen grenzen en daar kunnen wij ons goed in vinden."
De AFM zelf wijst er eveneens op dat ze binnenkort mogelijk toezicht kunnen gaan houden. Of het dan ook een verbod niet nodig vindt, laat een woordvoerder in het midden.
"Net als het CPB blijft de AFM beleggers waarschuwen voor de risico's van cryptovaluta. Tegelijkertijd wijst de AFM op de eigen verantwoordelijkheid van beleggers", aldus de woordvoerder.