Vanaf 1 juli wordt het voor sommige mensen duurder om contant geld op te nemen bij een automaat. Budgetinstituut Nibud is bezorgd over die ontwikkeling en spreekt van een 'gebruikersboete'.
ABN Amro is de eerste bank die het opnemen van contant geld duurder maakt. Als klanten binnen een jaar meer dan 12.000 euro aan contant geld hebben opgenomen, moeten ze voor elke volgende opname bij een geldautomaat een paar euro per keer plus een percentage van het opgenomen bedrag betalen. De Rabobank gaat na de zomer in bepaalde gevallen ook extra geld vragen.
Het Nibud vindt dat een zorgelijke ontwikkeling. "De Nederlandsche Bank zegt dat contant geld nog steeds een belangrijke maatschappelijke rol vervult. Dat geldt vooral voor mensen in de samenleving die moeite hebben met abstracties zoals het digitale betalingsverkeer of er beperkt toegang toe hebben. Denk daarbij aan de groep van 2,5 miljoen laaggeletterden in onze samenleving", zegt directeur Vliegenthart.
Ook is het voor veel mensen verstandig om alleen wat contant geld bij zich te hebben en geen pinpas, omdat ze dan niet meer kunnen uitgeven dan ze op dat moment in de portemonnee hebben. Voor die groep werkt contant geld beschermend, zegt het Nibud.
Verder vinden veel ouderen het nog steeds lastig om alles digitaal te betalen. Het is voor die groep al moeilijker geworden om contant geld op te nemen, omdat steeds meer bankfilialen zijn gesloten.
Ook zijn er geldautomaten verdwenen vanwege het toenemende aantal plofkraken en bij veel winkels kan bij het pinnen niet langer ook wat contant geld worden opgenomen. "Hierdoor zijn er mensen die aan hun naasten of mantelzorgers moeten vragen om voor hen te pinnen. Dat maakt hen extra kwetsbaar", zegt het Nibud.
Volgens het budgetinstituut moeten mensen niet worden gedwongen om digitaal geld te gebruiken als contant geld nog steeds een wettig betaalmiddel is. "Het gebruik van contant geld moet niet worden belast met een gebruikersboete."
De Consumentenbond en ouderenbonden hebben eerder al bezorgd gereageerd op de extra kosten voor het opnemen van contant geld.
ABN Amro herkent zich niet in de kritiek. De bank zegt dat ouderen en kwetsbare mensen niet worden geraakt door de maatregel. "Zij kunnen nog gewoon bijvoorbeeld hun maandelijkse AOW opnemen. We hebben naast de Seniorenlijn meer dan zeventig zorgcoaches in dienst die kunnen helpen en voorlichten over alternatieven. Zij komen op verzoek ook bij de mensen thuis."
Volgens de bank moet slechts anderhalve procent van de klanten extra gaan betalen voor het opnemen van contant geld. "Door de kosten bij de grootverbruikers neer te leggen, houden we het juist betaalbaar voor de massa."
Onder de grootverbruikers schaart de bank ook 'saldinisten': mensen die aan het einde van het jaar grote contante bedragen opnemen om die in het nieuwe jaar weer te storten op hun rekening zodat ze minder belasting hoeven te betalen.
Ook de Rabobank zegt dat niet iedereen hoeft te gaan betalen voor het opnemen van geld. Alleen klanten met de goedkoopste betaalpakketten moeten 75 cent per transactie gaan betalen als ze geld opnemen bij een automaat die geen Rabobankautomaat of Geldmaat is.