Franse jongeren stemmen nauwelijks. Kunnen Tinder en snoep hen verleiden? | De Volkskrant

Vrijwilliger Romane Piquet van A Voté gaat langs de deur bij Franse jongeren. Beeld Cyril Marcilhacy

Een saladekom vol snoepjes in de ene arm, een tas met chocoladekoekjes in de andere − Jessica Remillard staat klaar voor een charmeoffensief bij ‘haar’ jongeren. Ze werkt als begeleider in een flat vol sociale huurwoningen voor jongeren in Parijs. Een springplank voor het leven, noemt Remillard het. Naast een goedkope studio pal aan de Seine krijgen jongeren hier hulp bij de eerste stappen in hun studie of loopbaan.

Vanavond begeleidt Remillard de vrijwilligers van A Voté in hun strijd tegen een van de grootste obstakels op weg naar de presidentsverkiezingen in april: onthouding. De afgelopen jaren werd record op record gestapeld, met als triest hoogtepunt de regionale verkiezingen in juni vorig jaar. Van alle Fransen tussen 18 en 35 jaar besloot 82 procent niet naar de stembus te gaan. Een democratisch alarmsignaal, oordeelde president Emmanuel Macron.

De onthouding treft niet alleen jongeren, maar ze zijn wel oververtegenwoordigd onder de niet-stemmers. Daarom richt A Voté, een onafhankelijke Franse ngo gericht op burgerrechten en democratie, zich in de eerste plaats op hen. Vastberaden de democratie ‘zo dicht mogelijk bij jongeren te brengen’ lanceerden ze onlangs een campagne via Tinder. Voordat gebruikers tussen 18 en 25 zich een weg naar hun potentiële date kunnen swipen, toont de datingapp eerst een oproep: ‘Als je bij jou om de hoek date… Stem dan bij jou om de hoek!’

Verkeerd ingeschreven

Ouderwets offline ontmoeten kan ook. Terwijl vrijwilliger Romane Piquet verwachtingsvol haar oor tegen een voordeur drukt, legt collega Haïdar Hamid de missie van vanavond uit. Om te kunnen stemmen in Frankrijk moet je als kiezer geregistreerd zijn bij het juiste stembureau. Voor jongeren gebeurt dat automatisch als ze 18 jaar worden. ‘Maar wie verhuist voor bijvoorbeeld studie of werk, moet zelf zijn inschrijving wijzigen naar het juiste bureau. Veel mensen weten dat niet.’

Zo kon het dat bij de vorige presidentsverkiezingen in 2017 maar liefst 7,6 miljoen Franse kiezers verkeerd stonden ingeschreven, grofweg 15 procent van het totaal aantal stemgerechtigden. Wie daar op verkiezingsdag pas achter komt, is al te laat. ‘Daarom gaan we nu langs de huizen om zoveel mogelijk jongeren te helpen zich goed te registreren.’ Aan de deur kunnen ze een qr-code scannen die toegang geeft tot een gratis chatbot met informatie en hulp bij de administratieve stappen. ‘Het is aan hen te beslissen wat ze doen, maar we geven ze in ieder geval de sleutels.’

Studenten naar de voedselbank

‘Is er een deadline voor de inschrijving?’ Éloïse staat verbaasd in haar deuropening. De twintiger uit Bretagne mag politieke wetenschappen hebben gestudeerd, maar ‘dan nog is het moeilijk op de hoogte te blijven van hoe het allemaal werkt.’ Ze staat nog geregistreerd in haar geboortedorp Plouër-sur-Rance, al woont en werkt ze tegenwoordig in Parijs. Ze heeft geen flauw idee op wie ze moet gaan stemmen, maar verwacht wel te gaan − tenminste in de eerste ronde. ‘Ik hoop op meer gelijkheid tussen en mannen en vrouwen. En steun aan studenten, want veel jonge mensen werden veroordeeld tot de voedselbank omdat ze door de pandemie hun inkomen verloren. Dat zou niet nodig moeten zijn.’

Mocht geen van de linkse kandidaten het tot de tweede ronde schoppen − een waarschijnlijk scenario, afgaande op de peilingen − dan blijft ze misschien alsnog thuis, zegt Éloïse. ‘We stemmen dan altijd maar weer voor iemand die we eigenlijk niet willen. In 2017 heb ik dat ook gedaan, maar deze campagne interesseert me een stuk minder dan de vorige keer.’

Game of Thrones

Na het schokkende recordaantal onthouders bij de regionale verkiezingen deed het parlement onderzoek naar de oorzaken ervan. Politieke apathie of ronduit wantrouwen over het systeem spelen een rol, net als het gevoel dat stemmen nauwelijks invloed heeft op het dagelijks leven. Vaak is het een bewuste keuze, zo concludeerde de parlementaire onderzoekscommissie. Fransen besluiten massaal niet te stemmen uit verzet tegen de politiek en uit onvrede over politici.

Maar dat jongeren zich niet meer interesseren voor politiek is een veelgehoorde misvatting, zegt Dorian Dreuil, expert bij politiek onderzoeksinstituut Jean Jaurès en co-voorzitter van A Voté. ‘Ze zijn juist steeds meer geëngageerd, en heel geïnteresseerd in de actualiteit en grote thema's zoals het klimaat of discriminatie. Maar jongeren zijn ook pragmatisch en kiezen voor concrete acties met directe impact, een petitie tekenen of aan een demonstratie meedoen.’ Met A Voté hoopt hij te overtuigen dat de stembusgang daarnaast belangrijk is. ‘Zoals ze zeggen in Game of Thrones: macht is daar waar mensen denken dat het is.’

Met een pizzadoos onder de arm en een doorzakkende boodschappentas schuifelt Julie de hal van het appartementencomplex binnen. Het vrijwilligersteam komt met hun qr-code als geroepen. ‘Cool dat jullie dit doen, ik heb geen idee of ik ben ingeschreven.’ Er is weinig duidelijke informatie, verontschuldigt ze zich, en jongeren zijn al zo druk. ‘Ik heb geen idee op wie ik moet stemmen of wie de kandidaten zijn’, zegt de masterstudent financiën. ‘Maar als je niet kiest, doet een ander dat voor je. Dus ik denk dat ik wel ga.’

Lees ook

Hier zou content moeten staan van bijv. Twitter, Facebook of Instagram

Om u deze content te kunnen laten zien, hebben wij uw toestemming nodig om cookies te plaatsen. Open uw cookie-instellingen om te kiezen welke cookies u wilt accepteren. Voor een optimale gebruikservaring van onze site selecteert u "Accepteer alles". U kunt ook alleen de sociale content aanzetten: vink hiervoor "Cookies accepteren van sociale media" aan.