Op zijn inmiddels vertrouwde stoel naast de Amerikaanse president, en tegen de achtergrond van een knapperend haardvuur (‘de eerste keer in mijn vijf bezoeken dat die aan is’), schudde premier Mark Rutte zowaar een nieuwtje uit de mouw. Tijdens de sessie voor de pers in het Witte Huis, midden in zijn beleefde dankwoorden aan Joe Biden, zei Rutte dinsdag dat Nederland ‘de intentie’ heeft om het geavanceerde Patriot-luchtafweersysteem aan Oekraïne te leveren.
Daarmee zou Nederland aanhaken bij de Verenigde Staten en Duitsland, die onlangs dezelfde stap hebben gezet. “Ik denk dat het belangrijk is dat we daaraan meedoen”, zei Rutte in het presidentiële Oval Office. “Ik besprak dat vanmorgen met de Duitse bondskanselier Olaf Scholz.”
Over hoeveelheden en andere details van de Nederlandse Patriot-leveranties is nog niets bekend. Nederland beschikt over drie complete en parate Patriot-systemen, inclusief radarapparatuur. Het systeem kan tot op grote hoogte (20 kilometer) onder meer helikopters, drones en kruisraketten neerschieten.
Omgaan met het geavanceerde en kostbare luchtafweersysteem vereist een maandenlange training. Op een Amerikaanse basis in Oklahoma beginnen ongeveer honderd Oekraïense militairen binnenkort aan zo’n Patriot-training.
Tijdens het persmoment van Ruttes bezoek aan Biden, voor de open haard, wisselden beide regeringsleiders complimenten uit voor de betrokkenheid van hun landen bij de ondersteuning van Oekraïne tegen de Russische invasie. “Ik ben ervan overtuigd dat de geschiedenis zal oordelen dat als de Verenigde Staten in 2022 niet waren opgestaan zoals u heeft gedaan, dat de zaken er op dit moment heel anders hadden uitgezien in de strijd tussen Oekraïne en de Russische agressie”, zei Rutte.
Biden, die voor zijn welkomstwoord een spiekbriefje nodig had, noemde Nederland ‘een van onze sterkste bondgenoten en persoonlijke vrienden’.
Toen de twee leiders hun gesprek achter gesloten deuren voortzetten, zullen vermoedelijk ook enkele hardere noten zijn gekraakt. Zo dringen de Verenigde Staten er al lange tijd op aan dat de Europeanen, en de Nederlanders in het bijzonder, stoppen met het leveren van hoogwaardige chip-technologie aan China. Het Nederlandse ASML is een van ’s werelds belangrijkste producenten daarvan. ‘De uitdagingen van China’, zo liep Biden tegenover de pers alvast op die discussie vooruit.
ASML levert onder meer lithografiemachines aan China, extreem geavanceerde apparaten waarmee ’s werelds krachtigste halfgeleiders kunnen worden gemaakt. Washington vreest dat de Chinese militaire dreiging met dat soort technologieën onbeheersbaar wordt. De VS hebben zichzelf vorig najaar exportbeperkingen opgelegd en hopen dat Nederland dat voorbeeld volgt, maar de onderhandelingen daarover verlopen moeizaam.
De Europese Unie heeft op haar beurt grote moeite met een gigantisch Amerikaans subsidieprogramma om groene investeringen te stimuleren. Europa vreest oneerlijke concurrentie omdat bedrijven daarmee worden geprikkeld om de EU te verlaten om zich tegoed te doen aan de Amerikaanse subsidieruif. Ongetwijfeld hebben Biden en Rutte het ook daarover gehad.
De oorlog in Europa eist alle aandacht op bij het Nederlandse bezoek aan het Witte Huis. Maar de Amerikaanse president zal het breder willen trekken.
De Duitse buitenlandminister Baerbock riep maandag in Den Haag op tot de oprichting van een Oekraïne-tribunaal. Over de in Berlijn zeer gevoelige levering van tanks hield ze zich op de vlakte.
Om u deze content te kunnen laten zien, hebben wij uw toestemming nodig om cookies te plaatsen. Open uw cookie-instellingen om te kiezen welke cookies u wilt accepteren. Voor een optimale gebruikservaring van onze site selecteert u "Accepteer alles". U kunt ook alleen de sociale content aanzetten: vink hiervoor "Cookies accepteren van sociale media" aan.