Nog steeds is de helft van de Nederlandse volwassenen te dik. Meer dan een derde heeft matig overgewicht, 15 procent ernstig. Dat blijkt uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het aantal te zware mensen is de afgelopen jaren nagenoeg gelijk gebleven, terwijl de politiek sinds 2018 ongezond gedrag probeert tegen te gaan. In het preventieakkoord uit dat jaar staat dat het aandeel volwassenen met overgewicht terug moet naar 38 procent of minder.
Bij een BMI tussen de 25 en 30 is er sprake van matig overgewicht, bij een BMI van 30 of hoger gaat het om ernstig overgewicht (obesitas). Overgewicht komt minder vaak voor bij jongeren en vaker bij mannen dan vrouwen. Ook onderwijsniveau is van belang. Van de hoogopgeleiden heeft 42 procent overgewicht, bij laagopgeleiden is dit 62 procent.
Vijf jaar na het preventieakkoord blijft het onduidelijk of voorgenomen maatregelen doorgaan. Verlaging van de btw op groente en fruit is te ingewikkeld en levert weinig gedragsverandering op, concludeerde het kabinet vorige maand. Ook het duurder maken van frisdrank is nog niet gelukt. Een ‘suikertaks’ moet mensen vanaf 2024 weghouden bij frisdranken, maar of die er komt is onzeker. Het kabinet onderzoekt de mogelijkheden.
De politiek wilde daarnaast afspraken maken met fabrikanten en supermarkten over de hoeveelheid suiker in producten. Volgens onderzoek van Jaap Seidell, hoogleraar voeding en gezondheid aan de Vrije Universiteit, zijn de regels van de overheid zwak, en vertrouwt het kabinet te veel op zelfregulering van de markt.
Niet iedereen die overgewicht heeft, vindt zichzelf te zwaar. Van de mensen met matig overgewicht noemt 77 procent zichzelf te dik, becijferde het CBS. Veel van deze mensen doen een poging om af te vallen, ongeveer 30 procent. Maar de meeste pogingen gezonder te leven stranden. Meer dan de helft van de mensen die proberen af te vallen vindt dat moeilijk of heel moeilijk.
Dat komt volgens het CBS vooral omdat het mensen niet snel genoeg gaat; daar worstelt de helft van de mensen mee. Bijna 40 procent vindt het moeilijk gezond te eten als emoties, zoals stress, opspelen. Tanja Traag, onderzoeker bij het CBS, zegt dat emotie-eten lastiger kan zijn voor preventie, en dat diëten zo minder goed werkt. Verder geven respondenten aan dat gezond leven moeilijk is door een gebrek aan motivatie of wilskracht, aanleg om dik te worden of de verleidingen van ongezond eten.
In de aanpak van obesitas is vorig jaar wel iets veranderd. Verzekeraars betalen bij een basispakket steeds vaker een programma om leefgewoontes aan te pakken. Bij een gecombineerde leefstijlinterventie (GLI) krijgt een patiënt twee jaar lang groepsbijeenkomsten en individuele begeleiding door zorgverleners. Het is bedoeld voor mensen met een BMI vanaf 30. Het geldt ook voor mensen met een BMI vanaf 25 met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten of diabetes type 2. Ook wordt een medicijn tegen obesitas (liraglutide) nu vergoed uit het basispakket.
Obesitasklinieken zeggen minder vaak maagverkleiningen te doen, omdat mensen met GLI en medicijnen beginnen. Die zorg is goedkoper, en houdt mensen – als het goed is – langer gezond.
Vorig jaar berekende de Universiteit Maastricht dat de totale kosten van overgewicht en obesitas in Nederland bijna 11.500 euro per volwassene per jaar bedragen. Dat kost de samenleving ruim 79 miljard euro per jaar.
Veertien gemeenten, 33 organisaties en 31 artsen en wetenschappers doen nogmaals een oproep aan het kabinet om geen btw te heffen op groente en fruit.
Om u deze content te kunnen laten zien, hebben wij uw toestemming nodig om cookies te plaatsen. Open uw cookie-instellingen om te kiezen welke cookies u wilt accepteren. Voor een optimale gebruikservaring van onze site selecteert u "Accepteer alles". U kunt ook alleen de sociale content aanzetten: vink hiervoor "Cookies accepteren van sociale media" aan.